Strona główna Dzierżoniów 500. lat Reformacji – dzierżoniowskie pamiątki Ewangelików

500. lat Reformacji – dzierżoniowskie pamiątki Ewangelików

0
PODZIEL SIĘ

5. Dzierżoniowski pomnik Lutra z 1911 roku (ze zbiorów T. Śnieżka)

Rok 2017 jest wyjątkowy dla Chrześcijan wyznania ewangelickiego. 500. lat temu (31 października 1517 roku) augustiański zakonnik ks. dr Marcin Luter ogłosił w Wittenberdze 95. tez, dających początek reformacji w kościele. Nowe myśli szybko dotarły na Dolny Śląsk i tym samym do Dzierżoniowa.

Zmiany religijne następowały tu pokojowo, utrzymując na wiele lat dawne tradycje i obrządek sprawowania mszy. Od lat. 50. XVI wieku w kościele św. Jerzego gospodarzami stali się wyłącznie zwolennicy nowego wyznania. Zbiegło się to z dobrymi dla gospodarki regionu (głównie tkactwa) czasami i skutkowało wieloma inwestycjami. Rozbudowano wtedy farę do kształtów jakie znamy dziś. Podwyższono wieżę wieńcząc ją dwu prześwitowym hełmem (lata 1567 – 1588), wykonano piękną stylową emporę czy (już na początku XVII wieku) ambonę (rok 1609) oraz ołtarz główny (1616 rok) z pełnym ukierunkowaniem rzeźbionych scen na jeden z dogmatów luteran: Solus Christus” (Tylko Chrystus). Dostrzec tam można zobrazowanie Zwiastowania, Narodzenia i Chrztu Chrystusa, po Ukrzyżowanie, Zmartwychwstanie, Wniebowstąpienie i Zesłanie Ducha Świętego. W dolnej części (predella) nie mogło też zabraknąć Ostatniej Wieczerzy. Pamiątką tamtego czasu jest także renesansowy portal (obecnie główne wejście od strony rynku) z jednym z reformacyjnych haseł „Verbum Domini manet in aeternum” – „Słowo Pana trwa na wieki” pochodzącym z Pierwszego Listu św. Piotra (1 P, 25).

Niezwykłą w skali regionu pamiątką po dzierżoniowskich luteranach jest także zbudowany w latach 1795-1798 kościół ewangelicki przy ul. Świdnickiej (obecnie p.w. Maryi Matki Kościoła). Zaprojektowany został przez wybitnego śląskiego architekta – Carla Gottarda Langhansa, którego najsłynniejszym dziełem jest berlińska Brama Brandenburska.

Kolejną pamiątką, po której do dziś nie pozostał żaden ślad, był pomnik samego religijnego reformatora ks. dr Marcina Lutra. Jego projektantem był wrocławski rzeźbiarz Paweł Schulz. Pierwotnie pomnik stanąć miał w miejscu gdzie obecnie znajduje się figura św. Jana Nepomucena. W zamyśle pomysłodawców krocząca ku kościołowi na ul. Świdnickiej postać Lutra trzymającego w prawicy młotek, a w lewej ręce zwój z tezami do dysputy miała się odnosić do wydarzeń z Wittenbergi z 1517 roku. Ostatecznie pomnik odsłonięto uroczyście na miejskich plantach 31. października 1911 roku w pobliżu skrzyżowania obecnych ulic: Piłsudskiego i Wrocławskiej. Po II wojnie światowej sama figura została zdemontowana i leżała pewien czas w piaskowni pomiędzy współczesnymi ulicami Armii Krajowej a Cichą. Sam zaś schodkowy fundament został wykorzystany jako podstawa pod wzniesiony tam obelisk poświęcony Armii Czerwonej.

Pamiątek po dzierżoniowskich luteranach pozostało znacznie więcej. Jednym z nich jest choćby cmentarz ewangelicki z początku lat 70. XIX wieku, który w ostatnich miesiącach został uporządkowany przez młodzież pod nadzorem Urzędu Miasta Dzierżoniowa, patronacie ks. biskupa Waldemara Pytla oraz przy wsparciu polskich i niemieckich fundacji i instytucji.

Ważnym dla żyjących obecnie dzierżoniowskich luteran – Polaków było przyjęcie przez Radę Miejską Dzierżoniowa 23 października tego roku oświadczenia, w którym znalazł się między innymi fragment: „Wspominając wielowiekową i wielokulturową historię, Rada Miejska i Burmistrz Dzierżoniowa pragnie oddać cześć mieszkańcom wszystkich wyznań, pracującym na rozwój miasta w przeszłości jak i dziś. Szczególną pamięć w roku jubileuszu 500. lecia Reformacji kierujemy ku Dzierżoniowianom wyznania ewangelickiego”.

 

Tomasz Śnieżek

www.tomaszsniezek.pl

Dodaj komentarz

avatar
  Subscribe  
Powiadom o